میزبانی ایران از پناهندگان افغانستانی طی چهار دهه گذشته، جلوه زیبایی از وحدت و برادری دو ملت مسلمان با تشابهات فرهنگی و تاریخی عمیق را به نمایش گذاشته است.
از زمان اشغال افغانستان از سوی ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی در اواخر ۱۹۷۹، جمهوری اسلامی ایران میزبان میلیون ها مهاجر افغان بوده است. بیش از چهار دهه از میزبانی ایران از پناهجویان افغانستان می گذرد. در طول این سال ها، میهمانان و میزبان دوران پرفراز نشیبی را پشت سر گذاشته اند.
جمهوری اسلامی بر اساس اصل انسان دوستی تلاش کرد تا با ارائه خدمات به مهاجرین، نقش خود را به عنوان یک کشور همسایه و مسلمان به خوبی ایفا کند. در طول این دوران هیچ حادثه ای نتوانست اعتماد و احترام متقابل دو ملت را خدشه دار کند.
اخیراً شایعاتی درباره یک حادثه مرزی و پس ازآن برخورد پلیس ایران با گروهی که به کار قاچاق انسان در شهر یزد مشغول بودند، با تبلیغات منفی و جهت دار علیه عملکرد ایران در میزبانی از مهاجران افغان همراه شده است. برخی رسانه های وابسته به غرب در مقاطعی با بزرگنمایی از برخی حوادث تلاش کردند تا رابطه برادری و هم زیستی مسالمت آمیز مهاجران افغانستانی در ایران را خدشه دار کنند، اما تجربه تاریخی نشان می دهد با توجه به اشتراکات فرهنگی و تاریخی دو ملت این تلاش ها نمی تواند موفقیتی در تبلیغات سوء دشمنان در این زمینه داشته باشد.
نگاهی به تاریخ حضور مهاجران افغانستان در ایران
ایران بیش از چهار دهه بر اساس رویکردهای بشردوستانه و قرابت های مختلف جغرافیایی، تاریخی، دینی و زبانی پذیرای میلیونها مهاجر از کشور افغانستان بوده است. پس از حمله شوروی به افغانستان در سال ۱۳۵۷ کشور ما نیز درگیر جنگ تحمیلی از سوی عراق شد، اما با وجود مشکلات متعدد توانست از عهده پذیرش مهاجرین افغانستان برآید. حدود ۴ درصد از جمعیت ایران را مهاجرین افغان تشکیل می دهند و ۱۱ درصد جمعیت افغانستان در ایران حضور دارند که شمارشان بیش از ۳ میلیون مهاجر قانونی و غیرقانونی است. این مهاجرین در ایران از امکانات بهداشتی، سلامت، آموزشی و اشتغال برخوردارند. درواقع جمهوری اسلامی ایران در چهار دهه اخیر میزبان بزرگ ترین جامعه پناهندگان دنیا به خصوص شهروندان افغانستان بوده است. بر اساس آمارهای رسمی اعلام شده بیش از سه میلیون مهاجر افغانستانی که حدود یک و نیم میلیون نفر آنان غیرقانونی و حدود ۸۰۰ هزار تن دارای کارت شناسایی و بیش از ۴۰۰ هزار نفر نیز دارای پاسپورتند، در ایران زندگی می کنند.
هرچند پس از سقوط حاکمیت طالبان و روی کار آمدن حکومت جدید در افغانستان، صدها هزار پناه جو و مهاجر از ایران به کشور خود برگشتند، اما با شدت گرفتن ناامنی ها و تداوم وضعیت نامناسب اقتصادی و بی کاری، روند مهاجرت از افغانستان به ایران، به خصوص به صورت غیرقانونی هنوز هم ادامه دارد. مهاجرین افغانستان در ایران نه تنها در کمپ ها بلکه در شهرهای کوچک و بزرگ در کنار مردم ایران زندگی کرده و بدون محدودیت در مشاغل مختلف حرفه های متعددی را فراگرفته اند.
خدمات آموزشی و رفاهی ایران به مهاجران افغانستان
بر اساس آمارهای رسمی بیشتر از ۴۵۰ هزار دانش آموز مهاجر افغانستانی که مدرک قانونی اقامت دارند در مدارس ایرانی تحصیل می کنند. در پی دستور پنج سال پیشِ رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر اینکه همه کودکان افغانستانی چه آن هایی که دارای شرایط قانونی حضور در ایران را دارند و همچنین کسانی که فاقد مدرک قانونی هستند، باید در مدارس دولتی ثبت نام شوند خدمات بزرگی در بحث آموزش به مهاجرین این کشور انجام شد. این اقدام باعث رفع مشکلات آموزشی کودکان افغانستان در ایران شد. با برخورداری کودکان و نوجوان مهاجر افغانستان از امکانات تحصیلی همپای دانش آموزان ایرانی، تلاش شده تا هیچ نوع تبعیض و تفاوتی میان دانش آموزان ایرانی و افغانستانی در ایران ایجاد نشود. در ایران بالغ بر ۱۶۵۰۰ دانشجوی افغانستانی در حال تحصیلند. بسیاری از مقامات اداری اعم از سیاسی، فرهنگی و آموزشی دولت افغانستان در دانشگاه های ایران تحصیل کرده اند. این امر موجب تقویت هر چه بیشتر پیوندهای عمیق فرهنگی، زبانی و تمدنی میان دو کشور شده است.
بنا بر اعلام آمارهای رسمی بالغ بر ۷۵۰ هزار تن از پناه جویان افغان بی سواد در رده های نهضت سوادآموزی خواندن و نوشتن آموختند. تحصیلات در سطوح مختلف از امتیازات عادی و معمول اتباع افغانستان در ایران است، فرزندان مهاجران افغانستان تا پایان مقطع متوسطه به صورت رایگان در مدارسی که توسط دولت ایران و حتی بخش خصوصی به وجود آمده به تحصیل می پردازند و پس ازآن نیز در صورت قبولی در کنکور و پرداخت هزینه آزاد، مانند بسیاری از دانشجویان ایرانی که نتوانسته اند در دوره روزانه دانشگاه دولتی قبول شوند، در همه دانشگاه ها پذیرفته می شوند. البته محدودیت هایی به لحاظ قانونی برای تحصیل اتباع خارجی در ایران در برخی رشته های خاص (مانند فیزیک و فناوری هسته ای) در نظر گرفته شده است و محدودیتی بر سر راه تحصیلات عالی اتباع افغانستان در ایران تلقی نمی شود. در بخش فنی و حرفه ای نیز بالغ بر ۱۶ هزار افغانستانی آموزش های فنی و حرفه ای را در ایران فراگرفته اند که برخی از آنان پس از بازگشت به افغانستان خدمات ارزنده ای را به کشور خود عرضه کردند.
در اطلاعیه مندرج در سایت سفارت افغانستان آمده است: بر اساس توافق سه جانبه میان وزارت امور داخلِ ایران، گروه عالی پناهندگان و شرکت سهامی بیمه آسیا، پناهندگان و اتباع افغانستان دارنده کارت آمایش ۸ در ایران از بیمه درمانی برخوردار می شوند. بر اساس طرح مذکور هر مهاجر افغان دارای کارت آمایش ۸ باید سالانه مبلغی بابت حق بیمه درمانی پرداخت کند. اقشار آسیب پذیر مهاجرین به صورت ویژه زیرپوشش برنامه بیمه درمانی قرار خواهند گرفت و بدون پرداخت هزینه، خدمات درمانی برای آن ها اجرا می شود. بر این اساس زنان و کودکان بی سرپرست، افراد معلول، خانواده بیماران صعب العلاج و بیماران خاص، مثل بیماران هموفیلی، تالاسمی، ام اس، دیالیزی، سرطانی، کودکان تحت پوشش سازمان بهزیستی، زنان بالای ۶۰ سال بی سرپرست و مردان بالای ۶۰ سال سرپرست خانوار، خانواده معلولان جسمی حرکتی، ذهنی و عقب مانده تحت پوشش صد در صد رایگان بیمه درمانی قرار دارند.
بالغ بر ۱۱۷ هزار پناه جوی دارای بیماری ها خاص از خدمات رایگان بیمه ای در ایران بهره مندند. به عنوان مثال درمان بیماری سوراخ قلب که بیماری شایع در میان کودکان افغانستان است در ایران به صورت رایگان انجام می شود. این در حالی است که مراحل درمانی این نارسایی قلبی، در هند یا پاکستان و حتی کشورهای اروپایی با هزینه بسیار زیادی انجام می شود. حضور نمایندگان کمیساریای عالی پناهندگان در مراکز درمانی متعدد کشور و گره گشایی از مشکلات هزینه درمان مهاجران افغان، موضوعی عادی در بیمارستان های ایرانی است که نشان می دهد دولت ایران همان قدر که برای بهداشت، درمان و سلامت ایرانی ها، هزینه می کند، برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی برای اتباع افغانستان هم آماده است.
در مورد ورزش نیز بالغ بر ۵۰ هزار تن از پناه جویان افغان که ۵ هزار تن از آنان زن هستند در ایران به فعالیت های ورزشی مشغول اند و ایران تاکنون ۵۰ ورزشکار حرفه ای را در ده رشته ورزشی به افغانستان فرستاده که در تیم های ملی افغانستان بازی می کنند. ارائه خدمات متعدد به مهاجران افغانستان در ایران و انعقاد و پیمان های همکاری دوجانبه در حوزه های مختلف نشان می دهد که هیچ موضوعی نمی تواند بر رابطه تهران -کابل اثر منفی بگذارد.
اعطای مجوز کار به مهاجران همسایه شرقی
دولت ایران برای همه مهاجران قانونی افغانستانی مجوز کار صادر می کند. بخش بین الملل وزارت کشور ایران در امور مهاجرت، وظیفه دارد به مهاجران واجد شرایط مجوز فعالیت و کار بدهد. کار و اشتغال، خدمت بزرگی است که دولت ما برای اتباع افغانستان مهیا کرده است.
کمتر شخصی از اتباع افغانستان در ایران وجود دارد که دارای شغل نباشد. هرچند مشاغلی که نوعاً به این افراد واگذار می شود، مربوط به بخش خصوصی و بیشتر کارهای فیزیکی است که نیاز به تخصص ویژه ای ندارد، اما باید پذیرفت اصل اعطای شغل و آسان گیری جامعه ایران در استخدام اتباع بیگانه، همیشه مورد تأیید کارگران خارجی بوده است.
رحمت طهمورثی
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/18807
تگ ها:
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
